Oorontsteking
Een oorontsteking is een pijnlijk en soms hardnekkig probleem. Veel honden, katten of konijnen krijgen er in de loop van hun leven wel eens mee te maken. Zolang dit tijdig opgemerkt wordt ... geen probleem. Zo niet, kan dit in erge gevallen leiden tot aantasting van het gehoor en/of het regelmatig terugkeren van ontstekingen.
Oorontstekingen zien we dagelijks in de praktijk de revue passeren. We diagnosticeren ze als een onderdeel van een andere aandoening of een op zichzelf staand probleem. Het ontstaan en de oorzaken kunnen aldus van uiteenlopende aard zijn. Daarom is het belangrijk om een volledig beeld van het ontstaan én de klachten te hebben , en een grondig klinisch onderzoek te doen aansluitend met eventuele verdere onderzoeken.
Anatomie van het oor
Enige voorkennis van de anatomie van het oor is mooi meegenomen om alles net dat tikkeltje beter te begrijpen. Vandaar even een kleine les anatomie ... luister dus goed ;).
Het oor bestaat uit 3 grote delen: het binnen-, het midden- en het buitenoor:
-
Het buitenoor bestaat uit de oorschelp en de gehoorgang. De gehoorgang bestaat uit een verticaal en een horizontaal deel, waarvan beide delen zijn afgelijnd met een aangepaste huid met klieren, die oorsmeer produceren.
-
Het middenoor wordt van het buitenoor gescheiden door het trommelvlies. In dit middenoor bevinden zich 3 gehoorsbeentjes: de hamer, het aambeeld en destijgbeugel. De hamer ligt tegen het trommelvlies, en zal geluidstrillingen achtereenvolgens doorgeven aan het aambeeld en de stijgbeugel alvorens het binnenoor wordt bereikt. Het middenoor staat tevens in verbinding met de keel via de buis van Eustachius.
-
Het binnenoor bestaat uit het slakkenhuis en het labyrinth met daaraan vast de gehoors- en evenwichtszenuw. Het slakkenhuis bevat trilhaartjes die het geluidssignaal opvangen van de stijgbeugel en doorgeven aan de hersenen. Het labyrinth staat niet in voor het gehoor maar voor het evenwicht.
Symptomen van een oorontsteking
-
krabben aan de oren
-
schudden en flapperen met de oren
-
roodheid
-
vieze geur
-
geel-groen of bruin-zwart oorsmeer
-
viezigheid in de gehoorgang en/of aan de oorschelpen
-
korsten in of aan de randen van de oren
-
stand van de oren is veranderd
-
scheve kopstand
-
hoofdschuw
-
zwelling van het oor en/of oorschelp
-
verminderd gehoor of doofheid
-
evenwichtsproblemen
Oorzaken en predisponerende factoren
Oorontstekingen hebben ALTIJD een oorzaak. Door het verhaal van de eigenaar, de klachten en de tijdsduur van de klachten in combinatie met een grondig klinisch onderzoek en/of microscopisch onderzoek kan de dierenarts achterhalen wat de uitlokkende factor is. De range van oorzaken is heel ruim, zo ruim zelfs dat ik niet genoeg plaats heb om ze allemaal deftig uit te leggen. Bij Deze geef ik jullie daarom een kort en bondig overzicht:
-
Predispositie van bepaalde rassen:
-
Hangende oren - o.a. Cocker Spaniël, Cavalier King Charles Spaniël, Basset, verschillende hangoor konijnenrassen, ...
-
Overmatige oorsmeerproductie - o.a. Golden Retriever, Labrador Retriever, Franse Bulldog, Siamees, Pers, Sphynx, ...
-
Veel haar in de gehoorgang - o.a. Maltezer, Havanezer, Lhasa Apso, Bichon Frisé, Poedel
-
Nauwe gehoorgang
-
Veel huidplooien in de gehoorgang
-
Gehoorgang die permanent open is - o.a. American Curl
-
Gehoorgang die relatief afgesloten is - o.a. Scottisch fold
-
Door de specifieke anatomische kenmerken bij bepaalde honden-, katten- en konijnenrassen creëren we automatisch ook een verhoogde gevoeligheid voor oorontstekingen. Deze verhoogde gevoeligheid zijn natuurlijk nog altijd niet de mogelijke oorzaak van een oorontsteking.
-
Natte oren - zwemmen, wasbeurten, regenbuien, waterspelletjes in de zomer, hangoren in een drinkbak
-
Vreemd voorwerp - insecten, grasaren, grassprieten
-
Trauma
-
Parasieten - o.a. oormijten
-
Bacteriën
-
Gisten of schimmels
-
Poliepen
-
Tumoren
-
Allergie - voedselallergie, atopie en/of contactallergie
-
Teveel oorreiniger of een irriterend middel
-
Gebruik van wattenstaafjes
Diagnose
De diagnose van een oorontsteking begint niet bij ons als dierenarts maar bij jullie als eigenaar. Het is dankzij jullie bemerkingen en observaties dat wij gericht naar de oorzaak op zoek kunnen gaan. Zijn de klachten plots opgekomen of eerder geleidelijk? Welk oor houdt hij raar? Hevige jeuk? Heeft hij letsels aan zijn kop of aan de oren? Slechte eetlust? Bloedoor of een schrompeloor? Al deze vragen zijn broodkruimels om ons naar de diagnose te leiden.
Na jullie verhaal voeren we een volledig klinisch onderzoek uit met otoscopie. Hiermee gaan we met een apparaat in de oren kijken hoe de gehoorgang eruit ziet (roodheid, oorsmeer, vreemd voorwerp, massa, trommelvlies, ... ). Aansluitend nemen we een staal uit beide oren voor microscopisch onderzoek. Dit kan een infectieuze oorzaak zoals bacteriën, schimmels of gisten aan het licht brengen.
Belangrijke opmerking! : de oren NIET reinigen vlak voor een dierenartsenbezoek!
Soms voeren we de otoscopie uit onder een lichte sedatie of volledige verdoving. Bepalende factoren hierbij zijn de medewerking van de patiënt, de pijnlijkheid, de oorzaak én bijkomende secundaire letsels ten gevolge van de oorontsteking. De otoscopie wordt manueel gedaan of aan de hand van een pocket video-otoscoop.
In sommige gevallen gaat het om meer dan een simpele oorontsteking en past het in een groter plaatje. Zo zien we vaak oorontstekingen in combinatie met verschillende soorten allergieën. Eén van deze allergietypes is een voedselallergie. Het gaat er bij zulke aandoeningen dus niet om enkel de oorontsteking op te lossen maar de wortel van het probleem aan te pakken, namelijk het vinden van de voeding, waartegen jouw huisdier reageert.
Behandeling
Elke oorzaak heeft een verschillende behandeling. Daarom is het stellen van de correcte diagnose zo belangrijk! Het is onbegonnen werk om alle behandelingen in dit artikel neer te pennen. Daarom selecteer ik er eentje uit die we in de praktijk wekelijks tegenkomen: een bacteriële en/of gistinfectie oorontsteking.
Eerst en vooral is het belangrijk dat we met een propere gehoorgang starten alvorens over te gaan op de effectieve behandeling. Door het oorsmeer en ander vuil in de gehoorgang kan medicatie zijn werk niet doen, waardoor de behandeling niet zal aanslaan, we langer moeten behandelen of de oorontsteking zelfs kan verergeren. De start van een behandeling begint dus met een goede voorgeschreven oorreiniger. Reinigen doe je zelf NOOIT met wattenstaafjes. Deze vergroten de schade in de gehoorgang, duwen het vuil alleen maar dieper én kunnen het trommelvlies potentieel scheuren. De gehoorgang reinig je louter met een oorreiniger, voorgeschreven door jouw dierenarts.
Je doet een goeie scheut van de oorreiniger in elk oor en masseert vervolgens de volledige gehoorgang. Door deze massage hoor je 'vettige' geluidjes. Hoe vettiger, hoe prettiger! Na de oorreiniger wacht je 30 minuten tot 1 uur. Dit geeft de oorreiniger tijd om al het smeer los te maken en geeft jouw huisdier de kans om dit te verwijderen door te schudden.
Als laatste dien je het effectieve behandelingsproduct toe op dezelfde manier als de oorreiniger. De gehoorgang goed opvullen, niet te zuinig zijn! Kleine randopmerking bij dit alles: ONTSMETTEN! Bij het gebruik van de oorreiniger of het oorproduct moet je de dop elke keer ontsmetten, zelfs tussen beide oren door. Anders steek je de infectie elke keer terug opnieuw in de oren van jouw trouwe viervoeter.
Tijdens de eerste paar dagen van de behandeling zal je ook merken dat jouw huisdier hier niet al teveel van geniet. Wees gerust, de pijn en het ongemak vermindert naarmate de behandeling vordert.
Een laatste wijsheid laat jouw dierenarts na elke behandeling ongeacht de oorzaak ervan de oren van jouw huisdier controleren. Op die manier kan hij of zij sneller ingrijpen als de behandeling onvoldoende was, veranderd is of er complicaties optreden.
Preventie
In het motto van de praktijk 'Beter voorkomen dan genezen!' vragen jullie je nu waarschijnlijk af. Kan ik dit in de toekomst voorkomen? Ja en nee. Zoals eerder aangehaald zijn er een paar rassen waar we makkelijker een oorontsteking bij constateren. Ze maken meer oorsmeer, hebben lange oren, gaan van nature graag zwemmen, ... enz.
Bij deze rassen kunnen we preventief op regelmatige basis gaan reinigen met een goede oorreiniger. De frequentie is afhankelijk van dier tot dier.
Bijvoorbeeld een Labrador Retriever met een huidallergie, die van nature veel oorsmeer aanmaakt, gaan we zeker 1 keer per week zijn oren reinigen. Een Engelse Cocker Spaniël met zijn schattige oren om de 2 à 3 weken. Een sphynx kitten reinigen we de oren 1 keer per week, waar bij een volwassen dier 1 keer per maand meestal voldoende is. Bij konijnen reinigen we meestal enkel indien nodig. Ze zijn al stressgevoelig genoeg van nature.